top of page
Kriton Curi Kimdir?

(1942-1996)

​

Prof. Dr. Kriton Curi, Türkiye’de ve Dünya’da “Çevre MühendisliÄŸi” ve “Çevre Bilimi” alanında seçkin bir akademisyen, köktenci çevre gönüllüsü, ülküleri ve düÅŸünceleriyle temiz ve barışçı bir dünyanın yılmaz savunucusuydu.

​

1942’de İstanbul’da doÄŸan Kriton Curi, ilk ve orta öÄŸretimini Kadıköy Rum İlkokulu ve ZoÄŸrafyon Rum Lisesi’nde tamamlamış, çevreye olan ilgisi lise döneminde baÅŸlamıştır. Ardından, Robert Kolej İnÅŸaat MühendisliÄŸi dalında lisans (1966) ve Çevre üzerine yüksek lisans (1968) derecelerini almıştır. Robert Kolej’de çevre konusunda yüksek lisans çalışması yapan ilk öÄŸrencidir.

​

İstanbul Teknik Üniversitesi’nden Çevre MühendisliÄŸi dalında Doktor (1974) ünvanını almıştır. Doktora teziyle ilgili deneyleri Robert Kolej’de yaptığı süreçte, Çevre Laboratuvarını kurma giriÅŸiminde bulunmuÅŸ, Dünya SaÄŸlık Örgütü’ne (WHO) baÅŸvurarak, Laboratuvarın kuruluÅŸuna maddi destek temin etmiÅŸtir. Robert Kolej bu sayede, 1970’li yıllarda su ve pis su deneylerinin tümüyle, hava kirliliÄŸi deneylerinin ise kısmen yapılabildiÄŸi bir laboratuvara sahip olmuÅŸtur.

 

1974 yılında BoÄŸaziçi Üniversitesi İnÅŸaat MühendisliÄŸi Bölümü’nde öÄŸretim üyesi olarak göreve baÅŸlayan Curi, 1980 yılında DoçentliÄŸe, 1988’de de Çevre Teknolojisi konusunda ProfesörlüÄŸe yükselmiÅŸtir.

​

Çevre konularında mühendislik payının yüzde otuz olduÄŸunu, fen bilimlerinin ve sosyal çevrenin de önemli bir yer tuttuÄŸunu vurgulayarak, BoÄŸaziçi Üniversitesi yönetimine Çevre MühendisliÄŸi deÄŸil, “Çevre Bilimleri Enstitüsü” kurulmasını önermiÅŸtir.

​

Türkiye’de ilk Çevre Bilimleri Enstitüsü Kriton Curi önderliÄŸinde 14 Kasım 1977’de kurulmuÅŸtur. 1977-1982 ile 1993-1996 dönemlerinde Enstitü’nün MüdürlüÄŸünü yapmış, Enstitü’de; Çevre Ekonomisi, Çevre Sosyolojisi, Çevre Hukuku, Çevre Psikolojisi, Çevre EtiÄŸi gibi konulara ağırlık verilen “Sosyal Çevre Bilimleri Programı”nı baÅŸlatmıştır.

1.KC_RC Yüksek Lisans Mezuniyeti.jpg
2.KC_Dr. KC_1977-YAZISIZ.jpg

 

​1988 yılında BoÄŸaziçi Üniversitesi Çevre Kulübü’nü, 1989’da Uluslararası Katı Atık BirliÄŸi’nin (International Solid Waste Association-ISWA) Türkiye ayağı olan Katı Atık Kirlenmesi AraÅŸtırma ve Denetimi Türk Milli Komitesi’ni (KAKAD) kurmuÅŸtur.

Çevre Haberleri dergisi ile Katı Atık ve Çevre dergisini yayımlamış ve kendi imkânlarıyla belediyelere, ilgili kamu kurum ve kuruluÅŸlarına ve talep edenlere ulaÅŸtırmıştır. Çevre Haberleri dergisi bilimsel bir yayın olup, o dönemde Türkiye’de bu konuda yayımlanan tek dergi olma özelliÄŸini taşımaktadır.

​

Yurtiçi ve yurtdışında; aralarında Greenpeace International (Åžeref Üyesi), Technical and Scientific Committee for the Protection of the Mediterranean Sea (SeçilmiÅŸ Üye), Advisory Committee of the International Juridical Organization for Environment and Development (SeçilmiÅŸ Üye), CISA-Environmental Sanitary Engineering Centre Scientific Committee (SeçilmiÅŸ Üye), Türkiye Tabiatını Koruma DerneÄŸi (Åžeref Üyesi), DoÄŸal Hayatı Koruma DerneÄŸi (Onursal Üye), Tüketiciyi Koruma DerneÄŸi (Onursal Üye), Katı Atık Kirlenmesi AraÅŸtırma ve Denetimi Türk Milli Komitesi (Kurucu Üye, BaÅŸkan), Atık Denetimi Çalışma Grubu (Kurucu Üye), İnÅŸaat Mühendisleri Odası, ISWA-International Solid Waste Association, CEDARE-United Towns Development, Su Kirlenmesi AraÅŸtırmaları ve Kontrolu Türk Milli Komitesi, Yüksek Çevre Kurulu, Çevre Åžurası, İstanbul İl Meclisi Çevre Komisyonu, Yüksek ÖÄŸrenim, EÄŸitim ve AraÅŸtırma Vakfı, ÖÄŸretim Üyeleri DerneÄŸi, Rotary International gibi kurumların da yeraldığı birçok kuruluÅŸun üyesi olan Prof. Dr. Kriton Curi, kurduÄŸu Katı Atık AraÅŸtırma ve Denetimi Türk Milli Komitesi'nin baÅŸkanlığını yürütmüÅŸtür.

​

İlgi alanları; Endüstriyel Atıkların Arıtımı, Deniz DeÅŸarjları, Katı Atıklar, Katı Atık Yönetimi ve Uygun Teknolojiler, Uygun Çevre Yönetimi, Toprak Kirlenmesi gibi konular olan Prof. Dr. Kriton Curi’nin yurtiçinde ve yurtdışında yayınlanmış 300'ü aÅŸkın bilimsel eseri bulunmaktadır. Çevre Haberleri, Katı Atık ve Çevre, The Journal of Solid Waste Management, Forum ve İstanbul gibi dergilerin editörler kurulunda görev almış, 33 tane Ulusal ve Uluslararası Bilimsel Sempozyum düzenlemiÅŸ, çok sayıda ulusal ve uluslararası kuruluÅŸa akademik danışmanlık yapmıştır.

​

Prof.Dr. Kriton Curi’nin toplum için verdiÄŸi çevre mücadelelerinin başında;

​

  • Atık suların denize verilmesine karşı yürüttüÄŸü mücadele,

  • Türkiye’de biyogaz üretilmesine öncülük etmesi,

  • SKİ komisyonlarında yürüttüÄŸü su kirliliÄŸini önleme ve su havzalarını koruma çalışmaları,

  • Çöp probleminin bilimsel olarak ele alınmasını saÄŸlama giriÅŸimleri gelir.

​

Bu konularda Belediyelere kurslar vermiÅŸ, ilköÄŸretim çağından baÅŸlayarak çocuklarda çevre bilincinin geliÅŸtirilmesine yönelik eÄŸitimler ve oyunlar hazırlamış, çöpleri kaynakta ayrıştırma bilincini yaymak için çaba göstermiÅŸtir.

​

  • 1981 yılında BoÄŸaziçi Üniversitesi Rektörlük Onur Ödülü, 

  • 1984’te AraÅŸtırma ve EÄŸitim Vakfı Bilim Ödülü, 

  • 1992 yılında Çevre Bakanlığı'nın Çevre Ödülü, 

  • 1996 yılında ABD'de verilen Uluslararası Roy. F. Weston Çevre Ödülü (Bu ödüle sahip ilk Türk bilim adamıdır),  

  • 1997 yılında DoÄŸa SavaÅŸcıları Çevre Ödülü gibi birçok ödülün sahibi olmuÅŸtur.

3.1981_11_13_Uluslararası Atatürk Konferansı-Teşekkür Plaketi Verilişi.jpg
4.1984_07_07_KC'ye Bilim Ödülü.jpg

Vefatından sonra;

​

  • 1998 yılında bilimsel ve kamusal projelerini sürdürmek, evrensel düÅŸüncelerini ve çevre bilincini yaymak üzere “Kriton Curi Çevre Vakfı” kurulmuÅŸtur.

  • BoÄŸaziçi Üniversitesi’nde bir konferans salonuna adı verilmiÅŸtir. 

  • Kozyatağı’nda bir parka, Kadıköy Belediyesi tarafından “Kriton Curi Parkı” adı verilmiÅŸtir.

  • 2014 yılında bu Park’a yerleÅŸtirilen heykeli ve Kriton Curi Parkı Gönüllüleri DerneÄŸi ile anısı yaÅŸatılmaktadır.

5.1998_KC PARKI Kuruluş ve KC Heykeli.jpg
Kriton CURİ ve ÇEVRE konusunda "İLK"ler

​

  • Robert Kolej’de çevre konusunda yüksek lisans çalışması yapan ilk öÄŸrencidir.

  • Robert Kolej'de Çevre Laboratuvarının kurulmasına öncülük etmiÅŸ, bunun için Dünya SaÄŸlık Örgütü’nden (WHO) maddi destek saÄŸlamıştır.

  • Türkiye’de ilk Çevre Bilimleri Enstitüsü Kriton Curi önderliÄŸinde 14 Kasım 1977’de BoÄŸaziçi Üniversitesi’nde kurulmuÅŸtur.

  • Türkiye’de biyogaz üretilmesine dair ilk proje çalışmalarına öncülük etmiÅŸtir.

  • 1978 yılında çıkarttığı bilimsel "Çevre Haberleri Dergisi" o dönemde Türkiye’de bu konuda yayımlanan tek dergi olma özelliÄŸini de taşımaktadır. 

  • Roy F.Weston Ödülü'nü alan ilk Türk bilim adamıdır. [1]

 

 

[1] Roy F. Weston Ödülü  (https://www.pwea.org/roy_f_weston_award.php), Endüstriyel atık yönetimi alanına, kamuda veya özel sektörde, devlet hizmetinde veya akademide önemli bireysel katkıları olan kiÅŸilere verilen bir ödül. Kriton’un ölümünden haberleri olmaksızın, olaydan birkaç gün önce ona vermeye karar vermiÅŸler. Ödül Kriton’un vefatından bir buçuk ay sonra Philadelphia’da düzenlenen uluslararası bir konferansın sonunda, törenle meslektaşı Prof. Dr. Günay Kocasoy’a teslim edildi.

bottom of page